സംസ്‌കൃതി - 4 - വടക്കുംനാഥൻ ക്ഷേത്രം

സംസ്‌കൃതി - 4
വടക്കുംനാഥൻ ക്ഷേത്രം

കേരളത്തിലെ തൃശ്ശൂർ നഗര മദ്ധ്യത്തിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന, ശിവൻ പ്രധാന ആരാധനാ മൂർത്തിയായി വിരാജിക്കുന്ന പുരാതന ഹിന്ദു ക്ഷേത്രമാണ് വടക്കുംനാഥൻ ക്ഷേത്രം.
വടക്കുംനാഥൻ ! തൃശ്ശൂർ നഗരം ശിവ ഭഗവാന് നൽകിയിട്ടുള്ള പേരാണിത്. കേരളത്തിലെ വാസ്തുവിദ്യാ രീതിയുടെ ഒരു ഉത്തമ ഉദാഹരണമാണ് ഈ ക്ഷേത്രം. പുറമെ നാല് വശങ്ങളിലും ഓരോ സ്മാരക ഗോപുരമുണ്ട്. മഹാഭാരതത്തിലെ വിവിധ രംഗങ്ങൾ ചിത്രീകരിക്കുന്ന മ്യൂറൽ പെയിന്റിംഗുകൾ ക്ഷേത്രത്തിനുള്ളിൽ കാണാം. പരശുരാമനാല് പ്രതിഷ്ഠിതമായ പുരാതന കേരളത്തിലെ 108 ശിവക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ആദ്യത്തേതും ഈ ക്ഷേത്രമാണ്‌.
തൃശ്ശൂർ നഗര മദ്ധ്യത്തിൽ ഒരു ഉയർന്ന കുന്നിൻമുകളിൽ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം 9 ഏക്കറോളം (36,000 മീ സ്‌ക്വ ) വിസ്തൃതിയുള്ള കൂറ്റൻ കല്ലുമതിലിനാൽ ചുറ്റപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ഈ കോട്ടയ്ക്കുള്ളിൽ, നാല് പ്രധാന ദിശകൾ അഭിമുഖീകരിക്കുന്ന നാല് ഗോപുരങ്ങളുണ്ട്. അകത്തെ ക്ഷേത്രത്തിനും പുറത്തെ മതിലുകൾക്കുമിടയിൽ വിശാലവും , സ്വച്ഛവുമായ നടപ്പാതയുണ്ട് , അതിലേക്കുള്ള പ്രവേശനം ഗോപുരങ്ങൾക്കിടയി ലൂടെയാണ്. ഇവയിൽ തെക്കും വടക്കും ഉള്ള ഗോപുരങ്ങൾക്കിടയിലുള്ള പാതയിലൂടെ പൊതുജനങ്ങൾക്കായിട്ടുള്ള പ്രവേശനം അനുവദിച്ചിട്ടില്ല . കിഴക്ക് അല്ലെങ്കിൽ പടിഞ്ഞാറ് ഗോപുരം വഴിയാണ് പൊതുജനങ്ങൾ പ്രവേശിക്കുന്നത്.

ഭരതമുനിയുടെ നാട്യശാസ്ത്രവിധിപ്രകാരം രംഗമണ്ഡപമുള്‍പ്പടെ, പ്രത്യേകം സജ്ജമാക്കപ്പെട്ട നാട്യഗൃഹമാണ് കൂത്തമ്പലം. കേരളത്തെ സംബന്ധിച്ചിടത്തോളം കൂത്തും കൂടിയാട്ടവും നങ്ങ്യാര്‍കൂത്തും പാരമ്പര്യാനുസാരിയായി അവതരിപ്പിച്ചുപോരുന്ന പവിത്രസ്ഥലിയാണിത്.
പാരമ്പരാഗതവിധിപ്രകാരമുള്ള കൂത്തമ്പലം വടക്കുംനാഥൻ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ സവിശേഷതകളിൽ ഒന്നാണ്.
ക്ഷേത്ര ചതുർഭുജത്തിന് ചുറ്റും കാണപ്പെടുന്ന ഉയരമുള്ള മതിലുകളും നാലു ഗോപുരങ്ങളും നിറഞ്ഞുനിൽക്കുന്ന കൊത്തുപണികൾ കരകൗശലത്തിന്റെയും പ്രത്യേകതരം വാസ്തുവിദ്യയുടെയും നൈപുണ്യം പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന ഒന്നാണ് .

കഥകൾ അനുസരിച്ച്, പുതിയ കൂത്തമ്പലം പണിയുന്നതിനുമുമ്പ്,പഴയതും തകർന്നതുമായ ഒരു ഘടന ഉണ്ടായിരുന്നുവത്രെ . അന്നത്തെ ദിവാൻ ടി. ശങ്കുണ്ണി മേനോൻ ഈ കെട്ടിടം പൊളിച്ച് പുതിയ കൂത്തമ്പലം നിർമ്മിക്കാൻ ഉത്തരവിടുകയും പ്രശസ്ത തച്ചുശാസ്‌ത്രജ്‍ഞൻ വേലനേഴി നമ്പുതിരിക്ക് അദ്ദേഹം ഈ ചുമതല നൽകുകയും ഉണ്ടായത്രെ .ശേഷം അദ്ദേഹം ഒരു രേഖാചിത്രം തയ്യാറാക്കി അവിടെ മനോഹരമായ കൂത്തമ്പലം പണിതു എന്നാണ് ചരിത്രം രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നത് .

ഈ ക്ഷേത്രത്തിലെ പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠയായ ശിവനെ ഒരു വലിയ ലിംഗത്തിന്റെ രൂപത്തിൽ ആരാധിക്കുന്നു .
വടക്കുനുനാഥൻ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ ഉത്ഭവത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ഐതിഹ്യങ്ങൾ ബ്രഹ്മ പുരാണത്തിൽ സംക്ഷിപ്തമായി വിവരിക്കുന്നുണ്ട്, കൂടാതെ ഈ ഇതിഹാസങ്ങൾ മറ്റ് ചില കൃതികളിലും പരാമർശിക്കപ്പെടുന്നു. ചില വിശദാംശങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് ഈ വിവരണങ്ങൾ വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരിക്കുമെങ്കിലും, പരശുരാമനാണ് പ്രതിഷ്‌ഠ നടത്തിയതെന്ന കേന്ദ്ര വിഷയത്തെക്കുറിച്ച് അവയെല്ലാം യോജിക്കുന്നു. പരാശുരാമൻ ക്ഷത്രിയരെ ഇരുപത്തിയൊന്ന് തലമുറകളിൽ ഉന്മൂലനം ചെയ്തു. ഈ പ്രവൃത്തികളുടെ കർമ്മദോഷത്തിൽ നിന്ന് സ്വയം ശുദ്ധീകരിക്കാനായി അദ്ദേഹം ഒരു യജ്ഞം നടത്തി. അവസാനം അദ്ദേഹം ഭൂമി മുഴുവൻ ബ്രാഹ്മണർക്ക് ദക്ഷിണയായി നൽകി. ധ്യാന തപസ്സ് (തപസ്യ) ചെയ്യുന്നതിനായി ഒരു പുതിയ ദേശത്തേക്ക് വിരമിക്കാൻ അദ്ദേഹം ആഗ്രഹിച്ചു, അതിനാൽ സമുദ്രങ്ങളുടെ ദേവനായ വരുണൻ വെള്ളത്തിൽ നിന്ന് ഒരു പുതിയ ഭൂമി പുറത്തെടുത്തു.
മറ്റൊരു ഐതിഹ്യം അനുസരിച്ച്, ചില മുനിമാർ യജ്ഞത്തിന്റെ അവസാനത്തിൽ പരശുരാമനെ സമീപിക്കുകയും അവർക്ക് ഏകാന്തമായ ഭൂമി നൽകണമെന്ന് അഭ്യർത്ഥിക്കുകയും ചെയ്തു. പരശുരാമൻ അവർക്കുവേണ്ടി വരുണദേവനോട് അഭ്യർത്ഥിച്ചു. വരുണ ദേവൻ അദ്ദേഹത്തിന് ഒരു സർപ്പത്തെ നൽകി കടലിലേക്ക് എറിയാൻ ആവശ്യപ്പെട്ടു അങ്ങനെ ചെയ്തപ്പോൾ വരുണൻ കടലിൽ നിന്ന് ഒരു വലിയ പ്രദേശം കൊണ്ടുവരികയും , കടലിൽ നിന്ന് ഉരുത്തിരിഞ്ഞ ഈ പ്രദേശം കേരളമായി മാറുന്നു. വിന്നോ എന്നർഥമുള്ള "സർപ" എന്ന വാക്കിൽ നിന്ന് "സർപാരക" എന്ന പേരിലാണ് ഇത് അറിയപ്പെട്ടിരുന്നത്.
മറ്റു ചില വിവരണങ്ങൾ അനുസരിച്ച്, തന്റെ കോടാലി കടലിലേക്ക് എറിയാൻ വരുണ ദേവൻ പരശുരാമനോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു. പരശുരാമൻ ഈ പുതിയ ഭൂമി ഗുരുവിന് സമർപ്പിക്കാൻ ആഗ്രഹിച്ചു. അതിനാൽ അദ്ദേഹം തന്റെ ഗുരുവായ ശിവഭഗവാന്റെ വാസസ്ഥലമായ കൈലാസ പർവതത്തിൽ ചെന്ന് കേരളത്തിൽ വസിക്കാനും അതുവഴി പ്രദേശത്തെ അനുഗ്രഹിക്കാനും അഭ്യർത്ഥിച്ചു. ശിവഭഗവാൻ ഭാര്യ പാർവതി ദേവി , മക്കളായ ഗണേശൻ, സുബ്രഹ്മണ്യൻ , പരാശാദർ തുടങ്ങി ശിവ ഗണങ്ങൾക്കൊപ്പം പരശുരാമനോടൊപ്പം കേരളത്തിലേക്ക് എത്തിയ ശിവൻ തന്റെ ഇരിപ്പിടത്തിനായി ഇപ്പോൾ തൃശ്ശൂർ എന്ന് നാമധേയമുള്ള സ്ഥലത്ത് എത്തി . പിന്നീട് അദ്ദേഹവും ഗണങ്ങളും അപ്രത്യക്ഷമായി, പരശുരാമൻ ഒരു വലിയ ആൽ മരത്തിന്റെ ചുവട്ടിൽ ശോഭയുള്ള ശിവലിംഗം (ശിവന്റെ മനുഷ്യേതര ഐക്കൺ) കണ്ടു. ശിവൻ ഒരു ലിംഗമായി തന്റെ സാന്നിധ്യം പ്രകടിപ്പിച്ച ഈ സ്ഥലത്തെ സംസ്‌കൃതത്തിൽ ശ്രീ മൂലസ്ഥാനം എന്നറിയപ്പെടുന്നു.
ക്ഷേത്രത്തിൽ മൂന്ന് പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠകൾ ആണുള്ളത് . വടക്കുനാഥൻ അഥവാ ശിവൻ, ശ്രീരാമൻ, ശങ്കരനാരായണൻ എന്നിവയാണ് പ്രധാന പ്രതിഷ്ഠ. കൂടാതെ വിവിധ ഉപദേവതകളും ചുറ്റമ്പലത്തിനകത്തും പുറത്തും കുടിയിരിത്തിയിരിക്കുന്നു .
വേട്ടക്കാരൻ എന്ന് വിളിക്കുന്ന ശിവ സങ്കല്പത്തെ നാലമ്പലത്തിലും ആരാധിക്കുന്നു.
കുറച്ചുകാലം, പ്രതിഷ്ഠ ഒരു വലിയ ആൽമരത്തിന്റെ ചുവട്ടിലുള്ള ശ്രീ മൂലസ്ഥാനത്തിൽ ആയിരുന്നു . കൊച്ചി രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണാധികാരി പ്രതിഷ്ഠ കൂടുതൽ അനുയോജ്യമായ സ്ഥലത്തേക്ക് മാറ്റി ചുറ്റും ഒരു ക്ഷേത്രം പണിയാൻ തീരുമാനിച്ചു. പുതിയ ക്രമീകരണങ്ങൾ ചെയ്യുകയും ചെയ്തു . എന്നാൽ ഒരു പ്രാരംഭ ബുദ്ധിമുട്ട് ഉണ്ടായിരുന്നു. ആൽമരത്തിന്റെ വലിയൊരു ഭാഗം മുറിക്കാതെ ലിംഗം നീക്കം ചെയ്യാൻ കഴിഞ്ഞില്ല. ശാഖകൾ വീഴുന്നതിനാൽ ലിംഗത്തിന് കേടുപാടുകൾ സംഭവിക്കാനുള്ള സാധ്യത ഇത് സൃഷ്ടിച്ചു. ഭരണാധികാരിയും മറ്റുള്ളവരും ആശയക്കുഴപ്പത്തിലായപ്പോൾ, യോഗതിരിപ്പാട് ഒരു പരിഹാരവുമായി മുന്നോട്ട് വന്നു. ശരീരത്തെ പൂർണ്ണമായും മൂടുന്നതിനായി ലിംഗത്തിന് മുകളിൽ കിടന്ന അദ്ദേഹം മരം മുറിക്കാൻ പുരുഷന്മാരോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു. മുറിക്കൽ ആരംഭിച്ചു, എല്ലാവരേയും ആശ്ചര്യപ്പെടുത്തി, മരത്തിന്റെ ഒരു ശാഖ പോലും ദേവന്റെ അടുത്തെങ്ങും പതിച്ചിട്ടില്ല. നിശ്ചിത ആചാരാനുഷ്ഠാനങ്ങൾ അനുസരിച്ച് ദേവനെ ചലിപ്പിക്കുകയും പുതിയ സ്ഥലത്ത് സ്ഥാപിക്കുകയും ചെയ്തു എന്നാണ് ഐതിഹ്യങ്ങൾ പറയുന്നത് . തുടർന്ന്, ശാസ്ത്രത്തിൽ വ്യക്തമാക്കിയ നിയമങ്ങൾ അനുസരിച്ച് ദേവന് ചുറ്റും ഒരു ക്ഷേത്രം പണിതു.
വടക്കുംനാഥൻ ക്ഷേത്രത്തിന്റെ പ്രധാന സവിശേഷതയായ തൃശൂർ പൂരം അതി മഹത്തായ രീതിയിൽ രൂപകല്പന ചെയ്യപ്പെട്ടിട്ടുള്ളതാണ് .
( പൂരവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വിശേഷങ്ങൾ ഒരുപാടുണ്ട് അത് മറ്റൊരു അദ്ധ്യായത്തിൽ വിശദീകരിക്കാം )
തൃശൂർ പൂരം കേരളത്തിലെ എല്ലാ പൂരങ്ങളുടെയും മേലെ വൈശിഷ്ട്യമുള്ളതാണ് .അതുകൊണ്ട് തന്നെയാണ് ഇതിനെ പൂരങ്ങളുടെ പൂരം എന്ന വിളിക്കുന്നതും . പാറമേകാവ്, തിരുവമ്പാടി ക്ഷേത്രത്തിൽ നിന്നുള്ള ദേവതകളും മറ്റ് ചെറിയ പൂരങ്ങളും വടക്കുമാനനാഥന്റെ മുന്നിൽ ആഘോഷങ്ങളിൽ പങ്കെടുക്കുന്നു. 36 മണിക്കൂർ ദൈർഘ്യമുള്ള ഉത്സവമാണിത്. സംസ്ഥാനത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള ആയിരക്കണക്കിന് ഗവേഷകരെയും മറ്റ് പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നും വിദേശത്തു നിന്നുമുള്ള സന്ദർശകരെ ഇത് ആകർഷിക്കുന്നു.
പുരാവസ്തു കണ്ടെത്തലുകൾ അനുസരിച്ച്, ദക്ഷിണേന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന ക്ഷേത്രങ്ങളിലൊന്നായ വടക്കുനാഥൻ ക്ഷേത്രം പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ശ്രദ്ധേയമായ ചുവർച്ചിത്രങ്ങൾ ഉൾക്കൊള്ളുന്ന ക്ലാസിക്കൽ കേരള ശൈലിയിലുള്ള വാസ്തുവിദ്യയുടെ അസാധാരണ ഉദാഹരണമാണ് . മരം കൊത്തിയുണ്ടാക്കിയ വിഗ്രഹങ്ങൾ കൂത്തമ്പലത്തിലും ആരാധനാലയങ്ങളിലും പ്രദർശിപ്പിച്ചിരിക്കുന്നു.
അടിസ്ഥാനപരമായ ഗവേഷണങ്ങൾക്കും പഠനങ്ങൾക്കും ഗർവ്വിതമായ സാദ്ധ്യതകളുള്ള സംസ്‌കൃതിയുടെ ഒരു അലങ്കാരം തന്നെയാണ് വടക്കുംനാഥൻ ക്ഷേത്രം ..

പഠനം, അവതരണം - ബദറുന്നിസ മുഹമ്മദ്.
ഏകോപനം - ടീം തൃശൂർ ടൈംസ് .